Bütün İllerden Gerekli Bilgiler

Adana

YÜZÖLÇÜMÜ: 17.253 km²

NÜFUS: 1.934.907 (1990)

İL TRAFİK NO: 01

İLÇELER: Adana (merkez), Aladağ, Seyhan, Ceyhan, Düziçi, Feke, İmamoğlu, Kadirli, Karaisalı, Karataş, Kozan, Pozantı, Saimbeyli, Tufanbeyli, Yumurtalık, Yüreğir.

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Aslantaş Piknik Yeri, Karatepe Milli Parkı ve Açıkhava Müzesi, Adana ve Anavarza Kaleleri, Ulu Cami, Akça Mescit, Taş Köprü, Sarıçam Koruluğu, Seyhan Barajı.

Kamplar
Raşit Ener Tur. Tesisleri
İskenderun Yolu 5. km / Adana
Tel: (322) 321 27 58
Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Koruma
Genel Müdürlüğü Kamp Yerleri
Karataş
Kumluk, Adana
Tel: (322) 237 22 52
İl Kültür Müdürlüğü
Tel: (322) 458 84 30-31
Faks: (322) 458 84 29
Kültür Merkezleri
Tiyatro, konferans gibi etkinliklere yönelik 370 kişilik Salon
250 m²'lik Sergi Salonu
Kütüphane - 500 okuyucu

Yazışma Adresi: Sabancı Kültür Merkezi - Adana
Tel: (322) 352 32 91
Faks: (322) 352 68 85
Çukurova Devlet Senfoni Orkestrası
Adres: Adana Büyükşehir Belediyesi
Konser Salonu
****** Bulvarı - Adana
Tel: (0 322) 453 68 74
Faks: (0 322) 458 25 99
Devlet Güzel Sanatlar Galerisi Müdürlüğü
Sabancı Kültür Sitesi
ADANA
Tel: (0 322) 352 46 74
Müze
Adana Müzesi
Adres: Seyhan Cad. Adana
Tel: (322) 454 38 55
Faks: (322) 454 38 56 Adana Etnografya Müzesi
Adana Arkeoloji Müzesi
Adana ****** Müzesi
Misis Mozaik Müzesi
Örenyerleri
Yumurtalık Örenyeri - Yumurtalık
Anavarza Örenyeri- Kazan/Dilekkaya
Kastabala Örenyeri - Osmaniye/Behçe
Şar Örenyeri - Tufanbeyli/Şar
Mağarsus Örenyeri - Karataş
Karatepe - Aslantaş (Domuztepe-Pınarözü)- Kadirli/Düziçi

Önemli Günler
Mahalli Kutlama Günleri:

Aşık Ferrahi'yi Anma Törenleri
Ceyhan İlçesi Kıvrıklı Köyü
21-22 Nisan

******'ün Adana'ya Gelişi
İl Merkezi
15 Mart

Festivaller:

Karakucak Güreş Festivali
Kadirli
25-26 Mayıs

Altın Koza Film Festivali
İl Merkezi
14-25 Eylül

İmamoğlu Şeftali Festivali
İmamoğlu
Haziran Ayı İçinde

Kızıldağ Karakucak Güreş Festivali
Karaisalı

Kiraz Festivali
Saimbeyli
20-22 Haziran

Şenlikler:

Kültür Şenliği
İl Merkezi
4-14 Ekim

25 Nisan Çocuk Şenliği
İl Merkezi
25-30 Nisan

Adana'nın Kurtuluş Şenlikleri
İl Merkezi
5-12 Ocak

Güneysu Şiir Şöleni
Osmaniye
Nisan 2. Pazar
Karaoğlanoğlu Koşusu
Osmaniye
20 Temmuz

Kuvva-i Milliye Teşkilatının Kurtuluşu ve Çukurova'da İlk Milli Mücadele Hareketinin Başlatılması
Karaisalı
1 Nisan

Almanya'nın Memingen Şehri Belediyesi ile Karataş Belediyesinin Kardeş Belediyeler İlan Edilmesi
Kutlamaları
Karataş
23-26 Nisan

Önemli Haftalar:

Uluslararası Karacaoğlan Kültür ve Sanat Haftası
İl Merkezi ve Feke İlçesi
20-25 Kasım

Orhan Kemal Haftası
İl Merkezi
3-9 Haziran

Kurtuluş Günleri:

Adana'nın Kurtuluş Günü
Adana
5-12 Ocak

Ceyhan'ın Kurtuluş Günü
Ceyhan
6 Ocak

Osmaniye'nin Kurtuluş Günü
Osmaniye
7-8 Ocak

Kadirli'nin Kurtuluş Günü
Kadirli
7 Mart

Feke'nin Kurtuluş Günü
Feke
22 Mart

Karaisalı'nın Kurtuluş Günü
Karaisalı
1 Nisan

Pozantı'nın Kurtuluş Günü
Pozantı
25 Mayıs

Kozan'ın Kurtuluş Günü
Kozan
2 Haziran

Saimbeyli'nin Kurtuluş Günü
Saimbeyli
18 Ekim

Düziçi'nin Kurtuluş Günü
Düziçi
28 Mart

Adıyaman

YÜZÖLÇÜMÜ: 7.614 km²

NÜFUS: 513.131 (1990)

İL TRAFİK NO: 02

İLÇELER: Adıyaman (merkez), Besni, Çelikhan, Gerger, Gölbaşı, Kâhta, Samsat, Sincik, Tut.

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Adıyaman, Kâhta ve Besni Kaleleri, Adıyaman Müzesi, Cendere Köprüsü, Nemrut Dağı Kalıntıları, Karakuş Tepesi, Pirin (Perre) ve Gümüşkaya Mağaraları, Gölbaşı Gölleri.

İl Kültür Müdürlüğü

Tel: (416) 216 12 59 / 216 19 91
Faks: (416) 216 24 78

Müze

Adıyaman Müzesi Adres: ****** Cad. Adıyaman
Tel: (416) 216 29 29
Faks: (416) 216 98 98

Örenyerleri

Nemrutdağı Örenyeri - Kahda/Karadut
Aresemeia Örenyeri - Kahda/Kocahisar
Eski Besnil - Eski Beni/Merkez
Pirin Örenyeri - Adıyaman/Merkez

Festivaller:
Kavun Festivali
Besni
1-15 Temmuz

Afyon

YÜZÖLÇÜMÜ: 14.230 km²

NÜFUS: 739.223 (1990)

İL TRAFİK NO: 03

İLÇELER: Afyonkarahisar (merkez), Başmakçı, Bayat, Bolvadin, Çay, Çobanlar, Dazkırı, Dinar, Emirdağ, Evciler, Hocalar, İhsaniye, İscehisar, Kızılören, Sandıklı, Sincanlı, Şuhut, Sultandağı.

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Frig Kaya Anıt Mezarları, Afyonkarahisar Kalesi, Gazlıgöl ve Sandıklı Kaplıcaları, Ulucami, Gedik Ahmed Paşa Külliyesi, Arkeoloji Müzesi, Kocatepe ve Zafer Anıtları.

İl Kültür Müdürlüğü

Tel: (272) 213 76 00

Devlet Güzel Sanatlar Galerisi Müdürlüğü
AFYON
Tel: (0 272) 214 20 28
Faks: (0 272) 213 76 01

Müze

Afyon Müzesi
Adres: Kurtuluş Cad. Afyon
Tel: (272) 215 11 91

Örenyerleri

Metropolis - İhsaniye/Ayazin Köyü
Apemeia - Dinar/Merkez
Amorium - Emirdağ/Hisarköy

Önemli Günler
Mahalli Kutlama Günleri:

Hava Şehitleri Anma Günü
Merkez
15 Mayıs

Ali Çetinkaya'yı Anma Günü
Merkez
21 Şubat

Festivaller:

Güreş Festivali
Karadilli Kasabası, Şuhut
Mayıs Ayı İçinde

Kiraz Festivali
Dereçine Kasabası, Sultandağı
Haziran Ayı İçinde

Kavun Festivali
Fethibey Kasabası
22-29 Ağustos

Şenlikler:

Vişne Şenliği
Çay
Temmuz Ayı İçinde

Kaymak Şenliği
Bolvadin
Ağustos-Eylül Ayı İçinde

Dinar İlkbahar El Sanatları Sergisi
Dinar
Mayıs Haziran Ayı İçinde

Kurtuluş Günleri:

Afyon'un Kurtuluşu Zafer Haftası
Merkez
26-30 Ağustos

Ağrı

YÜZÖLÇÜMÜ: 11.376 km²

NÜFUS: 437.093 (1990)

İL TRAFİK NO: 04

İLÇELER: Ağrı (merkez), Doğubeyazıt, Diyadin, Eleşkirt, Hamur, Patnos, Taşlıçay, Tutak.

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: İshak Paşa Sarayı, Balık Gölü, Sinek Yaylası, Ağrı Dağı, Tendürek Dağı, Meteor Çukuru, Doğubeyazıt Kalesi, Yeraltı Kilisesi, Diyadin Kaplıcaları, Aznavurtepe (Urartu Tepesi).

İl Kültür Müdürlüğü
Tel: (472) 213 76 00-01
Faks: (472) 215 39 18
Örenyeri
İshakpaşa Sarayı Doğu Beyazıt
Önemli Günler
Kurtuluş Günleri:

Doğu Beyazıt İlçesinin Kurtuluşu
Doğu Beyazıt
14 Nisan

Tutak İlçesinin Kurtuluşu
Tutak
14 Nisan

Patnos İlçesinin Kurtuluşu
Patnos
14 Nisan

Diyadin İlçesinin Kurtuluşu
Diyadin
14 Nisan

Taşlıçay İlçesinin Kurtuluşu
Taşlıçay
14 Nisan

Hamur İlçesinin Kurtuluşu
Hamur
14 Nisan

Ağrı İlinin Kurtuluşu
Cumhuriyet Caddesi (Merkez)
15 Nisan

Eleşkirt İlçesinin Kurtuluşu
Eleşkirt
16 Nisan

Şenlikler:

Aşıklar Bayramı
Merkez (Belediye Sineması)
1-3 Ocak

Halk Oyunları Gösterileri
Merkez (Halk Eğitim Salonu)
15 Ocak

Okullararası Halk Oyunları Yarışmaları
Merkez (Belediye Sineması, Halk Eğitim Salonu)
26-28 Ocak

Aksaray


Kamplar


Ağaçlı Camping
Aksaray
Tel: (382)215 24 00
İl Kültür Müdürlüğü

Tel: (382) 213 08 82
Faks: (382) 213 09 42

Müze

Aksaray Müzesi
Adres: Zinciriye Mah. Aksaray
Tel: (382) 213 16 67
Faks: (382) 213 09 42

Örenyerleri



Acemhöyük - Merkez/Yeşilova
Aşıklıhöyük - Gülağaç/Kızılkaya
Belisırma - G.Yurt/Belisırma
Ihlara - G.Yurt/Ihlara
Manastır Vadisi - Güzelyurt
Nora - Merkez/Helvadere
Selime - G.Yurt/Selime
Önemli Günler
Mahalli Kutlama Günleri:

Uluslararası Kaynanalar Günü
Aksaray
15 Haziran

Festivaller:

Ihlara Kültür ve Turizm Festivali
Güzelyurt İlçesi Ihlara Kasabası
12-14 Haziran

Aksaray Kültür ve Turizm Festivali
Aksaray
3-5 Temmuz

Güzelyurt Festivali
Güzelyurt
24-26 Temmuz

Amasya

YÜZÖLÇÜMÜ: 5.520 km²

NÜFUS: 357.191 (1990)

İL TRAFİK NO: 05

İLÇELER: Amasya (merkez), Göynücek, Gümüşhacıköy, Hamamözü, Merzifon, Suluova, Taşova.

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Amasya Kalesi, Kaya Mezarları, Gökmedrese Külliyesi, Torumtay Türbesi, Burmalı Minare Camisi, Sultan Mesud Türbesi, Bimarhane, Büyükağa ve Küçükağa Medreseleri, Yörgüç Paşa Camisi, Mehmed Paşa Camisi, Sultan Beyazıd Camisi, Beyazıd Kütüphanesi, Borabay Gölü, Çakallar ve Karakaya Mesireleri.

İl Kültür Müdürlüğü

Tel: (358) 218 29 80
Faks: (358) 218 72 59

Devlet Güzel Sanatlar Galerisi Müdürlüğü
Hazeranler Konağı
05100 - AMASYA
Tel: (0 358) 218 18 69
Faks: (0 358) 218 72 59

Müze

Amasya Müzesi
Adres: ****** Cad. Amasya
Tel: (358) 218 69 57

Hazeranlar Konağı Etnografya Müzesi

Alpaslan Müzesi

Örenyeri

Kral Kaya Mezarları Merkez

Önemli Günler

Mahalli Kurtuluş Günleri:

Bayrak Koşusu
Amasya
13-14 Mayıs

12 Haziran ****** Kültür ve Sanat Haftası
Amasya
12-22 Haziran

Amasya Mülakatı
Amasya
20-22 Ekim

Festivalleri:

Bamya Festivali
Taşova
3-5 Ekim

Panayırları:

Kurtuluş Panayırı
Suluova
1 Eylül

Hıdrellez Kültür Bahar Bayramı
Amasya
6 Mayıs

Ankara

YÜZÖLÇÜMÜ: 30.715 km²

NÜFUS: 3.236.626 (1990)

İL TRAFİK NO: 06

İLÇELER: Ankara (merkez), Akyurt, Altındağ, Ayaş, Bala, Beypazarı, Çamlıdere, Çankaya, Çubuk, Elmadağ, Etimesgut, Evren, Gölbaşı, Güdül, Haymana, Kalecik, Kazan, Keçiören, Kızılcahamam, Mamak, Nallıhan, Polatlı, Sincan, Şereflikoçhisar, Yenimahalle.

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Anıtkabir, ****** Orman Çiftliği ve Hayvanat Bahçesi, Gençlik Parkı, Ankara Kalesi, Augustus Tapınağı, Caracalla (Roma) Hamamı, Julianus Sütunu, Alaeddin Camisi, Hacı Bayram Camisi, Aslanhane (Ahi Şerefaddin) Camisi, Ahi Elvan Camisi, Cenabı Ahmed Paşa Camisi, Ulus Cumhuriyet Anıtı, Güven Anıtı, Zafer Anıtı, Türkiye Büyük Millet Meclisi eski ve yeni binaları, Anadolu Medeniyetleri Müzesi, Devlet Resim Heykel Müzesi, Etnografya Müzesi, Çankaya ****** Müzesi, Tabiat Tarihi Müzesi, Çubuk Barajı, Gölbaşı, Kızılcahamam Soğuksu Milli Parkı ve Kaplıcaları, Ayaş Karakaya Kaplıcası, Haymana Kaplıcaları, Gordion.

Kamplar


Bayındır Baraj Camping
Kayaş / Ankara
Tel: (312) 372 27 31

İl Kültür Müdürlüğü

Tel: (358) 218 29 80
Faks: (358) 218 72 59

Ankara AKM

Küçük gösteri, konferans gibi gösterilere yönelik 250 kişilik salon
3.500 m²'lik Sergi Salonu
İhtisas Kütüphanesi
2 adet Sanat İşliği

Orkestralar ve Korolar

Cumhurbaşkanlığı Senfoni Orkestrası
Adres: Talatpaşa Bulvarı No:38 Ankara
Tel: (0 312) 309 13 43 (4 hat)
Faks: (0 312) 311 75 48

Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosu Müdürlüğü
Adres: ****** Kültür Merkezi
Hipodrum - Ankara
Koro Tel: (0 312) 342 47 90 - 91

Ankara Devlet Çoksesli Müzik Korosu Müdürlüğü
Adres: ****** Kültür Merkezi
Hipodrum - Ankara
Tel: (0 312) 341 27 45 - 46

Ankara Devlet Klasik Türk Müziği Korosu Müdürlüğü
Adres: ****** Kültür Merkezi
Hipodrum - Ankara
Koro Tel: (0 312) 342 37 98

Devlet Halk Dansları Topluluğu Müdürlüğü
Adres: ****** Kültür Merkezi
Hipodrum - Ankara
Tel: (0 312) 341 19 26 - 341 07 75

Devlet Güzel Sanatlar Galerisi Müdürlüğü
Necatibey Cad. No:55 - ANKARA
Tel: (0 312) 232 19 45

Devlet Resim ve Heykel Müzesi Müdürlüğü
OPERA / ANKARA
Tel: (0 312) 311 82 64
Faks: (0 312) 311 82 64

Müzeler

Anadolu Medeniyetleri Müzesi Adres: Hisar Cad. Ulus - Ankara
Tel: (312) 324 31 60
Faks: (312) 311 28 39 Etnografya Müzesi


Adres: Talatpaşa Bulvarı Opera - Ankara
Tel: (312) 311 95 56 Ankara'da ****** Evi
Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi "Oyuncak Müzesi"
******'ün Mekanı Müze Köşk
Beypazarı Kültür ve Tarih Müzesi
Eğit-Der Eğitim Özel Müzesi
Gordion Müzesi
Mehmet Akif Ersoy Evi
MTA Tabiat Tarihi Müzesi
ODTÜ'de Arkeoloji ve Müze
Türkiye Çocuk Esirgeme Kurumu Müzesi
TRT Müzesi ve Ulusal Kurtuluş Sergisi
100. Yıl Kız Teknik Öğretim Müzesi
Gazi Üniversitesi Mesleki Eğitim Fakültesi
T.C. Ziraat Bankası Müzesi

Kurtuluş Savaşı ve Cumhuriyet Müzesi
Adres: Cumhuriyet Cad. Ulus - Ankara
Tel: (312) 311 04 73

Örenyerleri

Anadolu Medeniyetleri Müzesi
Gordion - Polatlı/Yassıhöyük
Roma Hamanı - Ankara/Merkez
Gavurkale Örenyeri - Ankara/Haymana
Karalar Köyü Örenyeri - Ankara/Kazan
Karahöyük Harabesi - Hacıtuğrul Köyü

Etnografya Müzesi
Ogüst Mabedi - Ankara/Altındağ
Hacıbayram Türbesi - Ankara/Altındağ

Önemli Günler
Sakarya Zaferinin Yıldönümü ve Sakarya Şehitlerini Anma Günü
Polatlı
13-15 Eylül

İnsan Hakları Etkinlikleri
Altındağ
10-17 Aralık

Ankara'nın Başkent Oluşu
Ankara İl Genelinde
13 Ekim

******'ün Ankara'ya Geliş Yıldönümü
Ankara Dikmen (Genel Kurmay Kavşağı)
27 Aralık

Barışa Katkı Etkinlikleri
Altındağ
6-9 Ağustos

******'ün Kalecik'e Gelişi
Kalecik
23 Ağustos

Dünya Çevre Günü
Altındağ
5-6 Haziran

Festivaller:

Lale ve Kültür Festivali
Sincan
2 Mayıs-9 Mayıs

Havuç Festivali
Beypazarı
14 Ekim

Soğuksu Festivali
Soğuksu Milli Parkı (Kızılcahamam)
27 Aralık

Tuz Festivali
Ş. Koçhisar
5-6 Ağustos

Kaplıca Festivali
Haymana
18-20 Haziran

26 Mart Amatör Tiyatrolar Festivali
Keçiören
26-31 Mart

Kavun Festivali
Kazan
Eylül-Ekim

Panayırlar:

Çorak Panayırı
Kızılcahamam
Ekim-Kasım

Şenlikler:

23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı (Özürlü Çocuklar İçin)
Altındağ Belediyesi Kültür Merkezi
23 Nisan

Çocuk Tiyatroları Şenliği
Keçiören
20-24 Mayıs

19 Mayıs Gençlik Haftası
Keçiören
19-25 Mayıs

Urus Kapama Günü
Beypazarı
20 Ağustos

Kros Yarışması
Mamak
14 Kasım

****** Haftası ile İlgili Konferanslar
Mamak
12 Kasım

Açık Hava Film Şenliği
Keçiören
4 Ağustos-4 Eylül

Hıdrellez Bahar ve Kültür Şenliği
Nallıhan
6 Mayıs

Hıdrellez
Kalecik
6 Mayıs

Özürlü Çocuklar Şenliği
Altındağ
22-26 Nisan

Dünya Tiyatrolar Günü
Altındağ
23-27 Mart

Gençlik Haftası
Altındağ
19-26 Mayıs

Karapürçek Yağlı Güreş ve Müzik Etkinlikleri
Altındağ
2-3 Ağustos

Antalya

YÜZÖLÇÜMÜ: 20.815 km²

NÜFUS: 1.132.211 (1990)

İL TRAFİK NO: 07

İLÇELER: Antalya (merkez), Akseki, Alanya, Elmalı, Finike, Gazipaşa, Gündoğmuş, Kale, Kaş, Kemer, Korkuteli, Kumluca, Manavgat, Serik.

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Lâra, Karpuzkaldıran, Side, Konyaaltı, İncekum ve Kaş Plajları, Çıralı Mesire, Düden ve Manavgat Çağlayanları, Antalya Kıyı Çağlayanları, Düzler Çamlığı, Demre İçmesi, Damlataş, Kadıini ve Karain Mağaraları, Köprülü Kanyon, Sahil ve Termessos Ulusal Parkları, Aspendos, Perge, Side, Olympos, Ksantos, Termessos ve Myra Antik Kentleri, Athena Tapınağı, Yivli Minare, Korkud, Murad Paşa ve Kale Camileri, Karatay Medresesi, Evdür, Alara Şarapsa Hanları, Antalya ve Alanya Kaleleri, Antalya Bölge Müzesi, Kalkan, Kaş ve Demre yöresindeki Likya Kaya Mezarları.

Kamplar


Olimpos Mocamp
Kalkan Yolu Üzeri
Tel: (242) 836 22 52

Kaş Camping
Yaşar Yazıcı Cad.
Tel: (242) 836 10 50

Can Mocamp
Kalkan Yolu Üzeri
Tel: (242) 836 15 41

Mico Camping
Kemer / Antalya
Tel: (242) 814 17 91

Ovedland Camping
Kemer
Tel: (242) 814 16 45

Kındıl Çeşme Camping
Kemer / Antalya
Tel: (242) 814 10 75

Turban Camping Beldibi
Kemer / Antalya
Tel: (242) 824 81 05

Erman Camping
Beldibi Kemer / Antalya
Tel: (242) 824 81 96

Çamlık Camping Beldibi
Kemer/Antalya
Tel: (242) 824 85 77

Clup Pınara Tekirova
Kemer / Antalya
Tel: (242) 821 48 30

Green Point Camping Tekirova
Kemer / Antalya
Tel: (242) 825 71 82

Denizer Camping
Sarısu / Antalya
Tel: (242) 259 08 74

Bambus Motel Camping
Lara Yolu / Antalya
Tel: (242) 321 52 63

Günışığı Camping
Lara / Antalya
Tel: (242) 349 15 50 Side Yeşilyaprak
Sorgun Mah. / Manavgat
Tel: (242) 756 91 41


Milli Parklar ve Av-Yaban Hayatı Koruma
Genel Müdürlüğü Kamp Yerleri


Kındılçeşme, Olimpos Beydağları M.P.
Kemer / Antalya
Tel: (242) 245 14 65 İncekum
Alanya / Antalya
Tel: (242) 345 14 48


İl Kültür Müdürlüğü

Tel: (242) 343 38 10
Faks: (242) 247 67 43

Antalya Oda Orkestrası
Orkestra Şefi ve Müdürü: İnci Özdil
Adres: Cumhuriyet Cad. Özel İdare İşhanı
8.Kat No:3 - Antalya
Tel: (0 242) 243 26 03
Tel: (0 242) 244 03 28 (AKM)
Faks: (0 242) 247 98 94

Devlet Güzel Sanatlar Galerisi Müdürlüğü
Yivli Minare Camii Külliyesi
****** Cad. - ANTALYA
Tel: (0 242) 241 46 87
Faks: (0 242) 247 67 43


Müzeler

Antalya Müzesi
Adres: Konyaaltı Cad. Antalya
Tel: (242) 243 16 04
Faks: (242) 241 48 67
Side Müzesi

Adres: Selimiyeköyü Manavgat - Antalya
Tel: (242) 753 10 06
Faks: (242) 753 27 49



Alanya Müzesi

Adres: Hilmi Bağcı Cad. Alanya - Antalya
Tel: (242) 513 12 28
Perge Müzesi
Noel Baba Kilisesi

Örenyerleri



Antalya Müzesi
Perge - Aksu
Aspendos - Serik
Silliyon - Serik/Yanköy
Termessos - Yukarıkaraman
Karain Mağarası - Yeniköy
Phaselis - Kemer/Tekirova
Olympos - Kumluca
Corydalla-Rhodapolis - Kumluca
Aya Nikola Kilisesi - Kale (Demre)
Myra - Kale (Demre)
Teimiusa - Üçağız
Apollonia - Üçağız
Simina - Kekova
Limyra - Finike
Fellos-Antifellos
Andriake-Sure-Apallai - Kale
Artykanda - Finike
Poğla - Korkuteli
Ariassos - Da Nahiyesi
Gagae - Kumluca
Xanthos - Kınık
Patara - Galemiş Köyü
Kyneai - Kaş/Yavu Köyü
Cormus-Acaliasos - Kumluca
İdebessos - Kumluca
Seyamük-Kızılbel - Elmalı
Karaburun - Elmalı
Hysa-Istloda-Ilysa - Üçağız
Beldibi Mağarası - Beldibi
Trebema-Melanippe - Finike
Idyros - Kemer

Alanya Müzesi - Alanya Örenyerleri
Alanya Kalesi - Merkez
Auges - Konaklı Beldesi
Hamaxia - Elikesik Köyü
Alarahan Kale - Çakallar Köyü
Ptolemais - Fiğla/Konaklı
Justiniapolis - Okurcalar Beldesi
Laertas - Gözüküçüklü Köyü
Syedras - Seki Köyü
Naula - Mahmutlar Beldesi
Iotepe - Uğrak Köyü
Kızılcaşehir Kalesi - Kızılcaşehir
Kızılgüney - Gazipaşa/Kızılgüney Köyü
İnceğiz - Gazipaşa/İnceğiz Köyü
Nepelis - Gazipaşa/Muzkent Köyü
Selinus - Gazipaşa/Merkez
Antoch Ad Gragum - Gazipaşa/Güney Köyü
Adanda-Lamus - Gazipaşa/Çile Köyü
Cestrus - Gazipaşa/Macarköyü
Bıçkıcı - Gazipaşa/Merkez
Halil Limanı - Gazipaşa/Kahyalar Köyü
Cybira Minör - Gündoğmuş/Güney Köyü
Colybrassus - Gündoğmuş/Güzelbağbelde
Taşahir - Gündoğmuş/Taşahir Mevkii
Casae - Gündoğmuş/Karadere Köyü
Tol - Gündoğmuş/Güneycik Köyü

Side Müzesi
Side - Manavgat/Side Beldesi
Selge - Manavgat/Altınköy
Seleukeia - Manavgat/Bucakşeyhler Köyü

Düzpüren - Manavgat/Kısalar ve Gündoğdu
Hisar - Manavgat/Aşağıhisar Mahallesi
Saylısu - Manavgat/Taşağıl-Karaevli Köyü
Irmak ve Kocaoluk - İbrade
Kalelibelen - Manavgat Hacıobası Köyü
Etanna - Manavgat Sırt Köyü
Kale - Akseki/Sinanhoca Köyü

Önemli Günler
Mahalli Kutlama Günleri:

******'ün Alanya'ya Ziyareti
Alanya
18 Şubat

******'ün Antalya'yı Ziyareti
Antalya
6 Mart

******'ün Serik İlçesi Aspendos Harabelerini (Belkıs) Ziyareti
Aspendos (Belkıs)
9 Mart

Festivaller:

Akdeniz Altın Portakal Güreş Festivali
Kumluca
18-20 Mayıs

Bal Festivali
Gündoğmuş
15 Ağustos

Altın Portakal Film Yarışması
Antalya
22-29 Eylül

Akdeniz Akdeniz Uluslararası Müzik Festivali
Antalya
5-11 Ekim

Kaş -Demre Festivali
Kaş -Demre
4-8 Aralık

Antalya Festivali
Antalya
12-29 Eylül

Şenlikler:

Ralli Krosu Yarışması
Antalya
6 Ekim

Altın Kiraz Yağlı Pehlivan Güreşleri
Korkuteli
Eylül Ayının 3. Haftası

Yeşil Yayla Güreşleri ve Kültür Sanat ve spor Etkinlikleri
Elmalı-Akçay
Ağustos Ayının 4. Haftası

Elma-Armut Şenliği
Korkuteli
6 Ekim

Abdal Musa Anma Töreni ve Şenlikleri
Elmalı-Tekke Köyü
Haziran Ayı

Alanya Turizm Şöleni
Alanya
4-9 Haziran

Antalya Ulusal Film Şenliği
Antalya
23-29 Ekim

Finike Şenliği
Finike
29 Haziran-1 Temmuz

Hasyurt Tarım Fuarı ve Şenliği
Finike
Nisan Ayında

Ayran Bayramı
Akseki
6-9 Ağustos

Ardahan

YÜZÖLÇÜMÜ: 5.576 km²

NÜFUS: 170.117 (1990)

İL TRAFİK NO: 75

İLÇELER: Ardahan (merkez), Çıldır, Damal, Göle, Hanak, Posof.

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Karıncadüzü Orman İçi Dinlenme Yeri, Ardahan ve Şeytan Kaleleri

İl Kültür Müdürlüğü
Tel: (478) 211 48 58
Faks: (478) 211 34 01
Önemli Günler
Mahalli Kutlama Günleri:

Çanakkale Zaferini Anma Günü
Ardahan
18 Mart

Hava Şehitlerini Anma Günü
Ardahan
21 Mart

Ardahan'ın Selçuklular Tarafından Fethi
Ardahan
24 Haziran

Koç Katılımı
Ardahan
10 Ekim

Festivaller:

Hayvan ve Hayvan Ürünleri Festivali
Ardahan
20 Ağustos

Kaz Festivali
Ardahan
18 Kasım

Önemli Haftalar:

Kütüphaneler Haftası
Ardahan
27 Mart-3 Nisan

Müzeler Haftası
Ardahan
18-24 Mayıs

Turizm Haftası
Ardahan
15-22 Nisan

Kurtuluş Günleri:

Ardahan'ın Kurtuluşu
Ardahan
23 Şubat

Artvin

YÜZÖLÇÜMÜ: 7.436 km²

NÜFUS: 212.833 (1990)

İL TRAFİK NO: 08

İLÇELER: Artvin (merkez), Ardanuç, Arhavi, Borçka, Hopa, Murgul, Şavşat, Yusufeli.

İLGİ ÇEKİCİ YERLER: Kafkasör, Mersevan Düzlüğü, Hatila Deresi, Ilıca Köyü ve Otingo Çermikleri, Ciskaro Madensuyu, Kopmuş, Kemalpaşa, Sarpri, Salihlibey Camisi, Osmanlıların camiye çevirdiği İşhan (Kanlı) Kilisesi, cami olarak kullanılan Hamamlı (Dolisane) Kilisesi, Camandar Baba, Sefer Paşa, Zor Mustafa Bey Türbeleri, Çelebi Efendi, Mehmed Bey Çeşmeleri, Çoruh Köprüsü.

İl Kültür Müdürlüğü

Tel: (466) 212 25 07
Faks: (466) 212 16 43

Önemli Günler
Kurtuluş Günleri:

Artvin'in Kurtuluşu
Şehir Merkezi
7 Mart

Ardanuç İlçesinin Kurtuluşu
Ardanuç İlçesi
7 Mart

Borçka İlçesinin Kurtuluşu
Borçka İlçesi
7 Mart

Şavşat İlçesinin Kurtuluşu
Şavşat İlçesi
27 Mart

Borçka-Muratlı'nın Kurtuluşu
Borçka-Muratlı
8 Mart

Arhavi İlçesinin Kurtuluşu
Arhavi İlçesi
12 Mart

Hopa İlçesinin Kurtuluşu
Hopa
14 Mart

Festivaller:

Kafkasör Kültür ve Sanat Festivali
Kafkasör (Artvin)
22-25 Haziran

Arhavi Kültür ve Sanat Festivali
Arhavi
Temmuz'un 3. Haftası

Karakucak Güreş Festivali ve Efkari Aşıklar Şenliği
Ardanuç
19-20 Mayıs

Murgul Boğa Güreşleri
Murgul
Mayıs Ayının 1. Haftasonu

Aydın Köyü Yayla Şenliği
Ardunç
Temmuz Ayının 1. Haftasonu

Meydancık Satave Gevrek Şenliği
Şavşat
Ağustos Ayının 1. Haftasonu

Salikvan Yayla Şenliği
Yusufeli
Ağustos Ayının 1. Haftasonu

Yusufeli Geleneksel Karakucak Güreşleri
Yusufeli
Ağustos Ayının 4. Haftasonu

Şenlikler:

Pancar Şenlikleri
Şavşat Yaylaları
22-23 Temmuz

Resim: Folklör







Artvin İli'nin Kültürel Detayları
KÜLTÜR FOLKLOR



Tarihi geçmişi M.Ö. 4 binlerce dayanan ilin asıl mimari yazılışması orta çağ ve sonrasında gerçekleşmiştir. Artvin Kafkasya-Anadolu geçiş güzergâhında olması nedeniyle yoğun ve çeşitli folklorik değerleri barındırmaktadır.



Doğu Karadeniz Bölgesi’nin en doğu ucunda, Gürcistan Cumhuriyeti ile sınırı bulunan serhat illerimizden biri olan Artvin; kültür ve folklor açısından önemli ber potansiyele sahiptir.



TARİHİ SANAT ESERLERİ



Artvin topraklarında, eünümüze ulaşan ilk kalıntılar, manastır ve kaleler olup, ekseriyeti Bagratlı Krallığı döneminde, V ile XI. yüzyıllar arasında yapılmışlardır. XVI. yüzyıl ortalarından itibaren Osmanlı egemenliği döneminde ise camiler başta olmak üzere türbe, hamam, çeşme, köprü, ev ve konakların varlığına rastlanmaktadır. Hristiyan ve Türk – İslam kültürlerinin birer ürünü olan bu yapıların toplamı 200 adet civarındadır.



MANASTIRLAR



Artvin merkezi başta olmak üzere Ardanuç, Şavşat ve Yusufeli ilçelerinde hemen hemen hepsi eğitim amaçlı ve anıtsal nitelikli, kesme taştan inşa edilen manastırlar bulunmaktadır. Çeşitli yapı topluluklarından oluşan bu manastırlardan günümüze daha sağlam ulaşan yapılar kiliselerdir.



Bağcılar (Opiza) Manastırı: Artvin merkezine bağlı Bağcılar Köyü’nde bulunan yapının ilk kuruluşu V. yüzyıla dayanmaktadır. Asıl yapılaşma ise VII. yüzyılda olmuştur. XVI yüzyıla kadar işlevini sürdüren manastır; kilise, şapel ve diğer yapılardan oluşmakta olup, zamanımıza oldukça tahrip olmuş şekilde ulaşmıştır.



Pırnallı (Porta) Manastırı: Artvin Merkezine bağlı Pırnallı Köyü’nün, Bağlık mevkiinde bulunmaktadır. IX. yüzyılda inşa edilen manastır; kilise, çan kulesi, şapel – çeşme ve diğer yapılardan oluşmaktadır. XVI. yüzyıl sonrasında terk edilen yapı, yöredeki ortaçağ manastır anlayışını en iyi yansıtan özellik taşımaktadır.



Hamamlı (Dolishane) Manastırı: Artvin Merkezine bağlı Hamamlı Köyü’nde bulunmaktadır. Kitabesine göre X. yüzyıl ortalarında inşa edilmiştir. XVI. yüzyıl " sonrasında bir bölümü cami olarak da kullanılan manastırdan günümüze sadece kilisesi ulaşmıştır. Güney cephesindeki güneş saati, dönemin özelliğini yansıtmaktadır.



Bulanık (Rabat) Manastırı: Ardanuå ilçesine bağlı Bulanık Köyü, Çamlık Mahallesi’nde bulunmaktadır. XI. yüzyılda inşa edilen yapı, XVI. yüzyıl sonrasında terkedilmiş olarak günümüze sadece kilisesi ulaşmıştır.



Cevizli (Tibeti) Manastırı: Şavşat ilçesine bağlı Cevizli Köyü’nde bulunan yapı, IX. yüzyılda inşa edilmiştir. Bölgenin İslâmlaşması ile bir zaman cami olarak kullanılan yapı, 1889 yılı itibariyle terkedilmiştir. Günümüze, sadece kilisenin cepheleri ve şapeli ulaşmıştır.



İşhan Manastırı: Yusufeli ilçesine bağlı Dağ Yolu Köyü’nde bulunmaktadır. IX. yüzyılda inşa edilen manastır; kilise ve şapelden oluşmaktadır. Kilisenin bir kısmı bir zaman cami olarak kullanılmıştır. Yüksek kasnaklı külahı, içteki freskli, dışta ki plastik süslemeleri ile, düzgün kesme taş işçiliğindeki kilisesi, dönemin sanat zevkinin en önemli temsilcisidir.



Altıparmak (Barhal) Manastırı: Yusufeli ilçesine bağlı Altıparmak Köyü’nde bulunmaktadır. X. yüzyılda inşa edilen manastır cami olarak kullanılan bazilikal plannı kilisesi ile günümüze ulaşmıştır. Oldukça sağlam olan yapı, anıtsallığı ile dikkat çekmektedir.



Tekkale (Dörtkilise) Manastırı: Yusufeli ilçesine bağlı Tekkale Köyü’nün mezrasında, meskûn mahalden uzak bir yerde bulunmaktadır. IX. yüzyılda inşa edilen yapı, XVI. yüzyıldan sonra işlevini kaybederek, terkedilmiş olarak günümüze ulaşmayı başarmıştır.



KALELER



Artvin’e kaleler diyarı dense yeridir. Yüksei tepelerden başlayarak, Çoruh Vadisi’nde, birbiriyle irtibatlanmış yüksek kuleli çok sayıda kale bulunmaktadır. Ekseriyeti stratejik alanlara yerleştirilen bu kalelerden önemlileri şunlardır;



Artvin (Livana) Kalesi: Artvin, Köprübaşı mevkiinde bulunmakta olup, X. yüzyılda inşa edildiği tahmin edilmektedir. Osmanlılar zamanın da kullanılan kale günümüze sağlam olarak ulaşmış olup, içinde su deposu (Sarnıç) ve küçük kilise (Şapel) bulunmaktadır.



Ardanuç (Gevhernik) Kalesi: Ardanuç ilçesi Adakale Mahallesi’nde bulunan yapı, yöredeki en eski ve en önemli kalelerden birisidir. Hemen hemen bölgeye gelen tüm devletlerce kullanılan kale, 1551 yılında Osmanlıların eline geçmiş ve Kanuni Sultan Süleyman tarafından surları onarılmıştır. Günümüzde terkedilmiş olarak bulunan yapı; kale (Şehir) iç kalesiyle çevredeki tek örnektir. İç kale kısmen özelliğini korurken asıl kale yeni yerleşimlerle orijinal dokusunu kaybetmek üzeredir. Bagratlı ve Osmanlı çağından çeşitli eserler bulunmaktadır.



Şavşat (Satlel) Kalesi: Şavşat ilçesi, Söğütlü Mahallesi’nde bulunan yapı, plan tipi açısından Bağratlı dönemi kalelerine benzemektedir. Osmanlı döneminde de kullanılan kale günümüzde terkedilmiş durumdadır. Surların gkseriyeti ayaktadır. İçinde sarnıç ve şapel kalıntıları bulunmaktadır.



Bu önemli kalelerin yanısıra yöredeki diğer kalelerin bazıları şunlardır: Artvin – Merkeze bağlı Okumuşlar, Bakırköy Yukarımaden ve Sarıbudak Kaleleri; Ardanuç ilçesine bağlı Aydın, Kutlu, Kılarcet ve Ferhatlı Kaleleri; Şavşat ilçesine bağlı Çağlayan, Eskikale, Hanlı, Kireçli, Parip ve Sebzeli Kaleleri; Yusufeli ilçesine bağlı Peterek, Öğdem, Demirkent ve Kılıçkaya Kaleleri; Arhavi ve Hopa’da Ciha Tepesi Kaleleri.

CAMİLER



XVI. yüzyılda Türk – İslâm kültürü çerçevesinde yörede cami yapımına başlanmıştır. İlk zamanlar mevcut kiliseler camiye çevrilerek kullanılırken, XVIII. yüzyıldan itibaren sivil mimari geleneklerinin ağır bastığı camilerin yapımında bir artış gözlemlenmektedir. @irbirine oldukça benzeyen bu yapıların en önemlileri şunlardır;



Çarşı (Merkez) Camii: Artvin şehir merkezinde bulunan yapı H.1277 (1860) tarihinde inşa edilmiş olup 1954 yılında yenilenmiştir. Minare, minber ve vaaz kürsüsü eski tarihi camiden kalmadır.

Çayağzı (Salihbey) Camii: Artvin Merkez Çayağzı (Korzul) Mahallesinde bulunmakta olupl H.1207 (M.1792) yılında Livane Sancakbeylerinden Salih Bey tarafından yaptırılmıştır. 1980’li yıllarda onarım geçirmiştir.



Zeytinlik Camii: Artvin Merkezine bağlı Zeytinlik Köyü’nde bulunmakvadır. Yapı, H.1272 (M.1857) yılında Saliha Hanım tarafından yaptırılmıştır. Minaresi yeni eklenmiştir. Kapı formu ve ağaç süslemeleri niteliklidir.



İskender Paşa Camii: Ardanuç ilçesi, Adakale Mahallesinde bulunmaktadır. Yörenin ilk camilerinden olup, Ardanuç Kalesi’ni 1551’de fetheden, Erzurum Beylerbeyi Çerkez İskender Paşa tarafından, 1553 yılında onarılarak ibadete açılmıştır. 1864 yılında da tamir geçiren yapı, dışa yansımayan ve 4 ahşap direk üzerine oturtulmuş kubbesi ile dikkat çekmektedir.



Merkez (Çarşı) Camii: Arhavi ilçesi, şehir merkezinde bulunan yapı H.1279 (M.1862) tarihinde inşa edilmiştir. İçi iyi işçilikli ahşap malzemeye sahiptir.



Ortacalar Merkez Camii: Arhavi ilçesine bağlı Ortacalar Köyünde bulunmakta olan yapı, H.1170 (M.1757) yılında inşa edilmiştir. Cephelerinden ziyade, minber ve tavan süslemesi yapının önemini artırmaktadır.



Muratlı Merkez Camii: Borçka ilçesine bağlı Muratlı Köyü’nde bulunan yapı H.1262 (M.1846) yılında, Reşit Mğlu Ahmet usta tarafından inşa edilmiştir. Tümüyle ahşap olan yapının giriş kapıları ve minberi çeşitli motiflerden oluşan ağaç oyma tekniğindeki süslemelere sahiptir.



Orta Hopa Camii: Kitabesi bulunmayan caminin XIX. yüzyılın sonlarında inşaa edildiği bilinmektedir. 1994 yılında onarım görmüştür. Tavan döşemesi ve kubbesi eski orijinal dokuyu yansıtmaktadır.



Erenköy Camii: Murgul ilçesine bağlı Erenköy Köyü’nde bulunan yapı, H.1280 (M.1863) yılında inşa edilmiştir. Ahşap malzemelerden oluşan cami, yöreye özgü işçilik ve süslemeleri ile dikkati çekmektedir.



Zor Mustafa Bey Camii: Şavşat ilçesine bağlı Köprülü Köyü’nde bulunmaktadır. Yapı, kendi istekleri ile İslâmiyet’i kabul eden Hristiyan Atabeklerinden Zortana tarafından muhtemelen XVI. yüzyılda yaptırılmıştır. Mimari açıdan sade, minaresi bulunmayan bir yapıdır.



Esendal Camii: Yusufeli ilçesine bağlı Esendal Köyü’nde bulunmaktadır. Yapı H.1234 (M.1818) yılında Kiskin (Yusufeli) Beylerinden Muhammed Bey tarafından Muhammed Usta’ya yaptırılmıştır. Zengin ahşap süslemeleri ve taş işçiliği güzel bir örneğini sergileyen caminin mihrabı da görülmeye değer niteliktedir.



Bunların yanısıra çevrede ki diğer tarihi camiler şunlardır: Artvin Merkeze bağlı Balcıoğlu, Orta Mahalle, Oruçlu, Aşağımaden, Yukarımaden, Ortaköy, Vezirköy, Sarıbudak ve Dokuzoğlu Camileri; Ardanuç ilçesine bağlı İncili, Anaçlı, Bulanık, Aydın ve Bağlıca Camileri, Arhavi ilçesine bağlı Ulukent ve Dikyamaç Camiler; Borçka ilçesine bağlı Camili, Fındıklı ve Düzköy Camileri; Hopa ilçesine bağlı Aşağı Sundura, Sugören, Sarp ve Kemal Paşa Camileri; Murgul ilçesine bağlı Molla Hamit Cana Hoca Camii, Şavşat ilçesine Cevizli, Kocabey, Kireçli ve Çağlayan Camileri; Yusufeli ilçesine bağlı İnanlı, Öğdem, Kılıçkaya, Bakırtepe, Yaylalar ve Demirkent Camileridir.



TÜRBELER



Zeytinlik Türbeleri: Artvin Merkezine bağlı Zeytinlik Köyü’nün karşısında, Çoruh Irmağı’nın kenarında, geliri Derinköy camisine ait vakıf arazisinde bulunmakta olup, 500 metre aralıkla birbirine benzer iki yapıdan oluşmaktadır. Hangi tarihte inşa edildikleri tam olarak belirlenememekte birlikte XIII. yüzyılda kısmen yöreye hakim olan Saltuklular tarafından inşa edildikleri tahmin edilmektedir. Her ikisinin içinde Kriptası ve mihrabı bulunmaktadır.



Adakale Türbeleri: Ardanuç ilçesi, Adakale Mahallesi’ndeki İskender Paşa Camii’nin hemen yanında bulunmaktadır. Türbeler yörede yöneticilik yapan Ali Paşa, Süleyman Paşa ve Hatice Hanım’a ait olup, muhtemelen XVIII. yüzyıl eserleridir.



Yöredeki diğer türbeler ise; Şavşat ilçesi Köprülü Köyü’ndeki Zor Mustafa Bey, Ciritdüzü Köyü’ndeki Atabek ve Ardanuç ilçesi Peynirli Köyü güzergahındaki Candarbaba türbeleridir.



HAMAMLAR



Yörede hamam mimarisi ve geleneği pek gelişmiş değildir.



Artvin Şehir Hamamı: Artvin Çarşı Mahallesi’nde bulunmaktadır. Dört eyvanlı ve dörtköşe hücreli tipik bir Osmanlı hamamı olup, muhtemelen XVIII. yüzyılda yaptırılmıştır. Halen işler durumdadır.



Bu hamamın dışında Ardanuç ilçesi, Adakale Mahallesi’nde ve Yusufeli ilçesi Kılıçkaya Beldesi’nde geç Osmanlı dönemine ait terkedilmiş durumda iki küçük hamam daha bulunmaktadır.



ÇEŞMELER



Çelebi Efendi Çeşmesi: Artvin Merkez Orta Mahalle Camii’nin yakınında bulunmaktadır. H.1197 (M.1783) yılında Asma Sultan’ın Kahyası Çelebi Efendi tarafından yaptırılmıştır. Günümüzde işlemeyen çeşme, tipik bir Osmanlı yapısıdır.



Saitbey Çeşmesi: Artvin Merkez Çayağzı Mahallesi Salihbey Camii yanında bulunmaktadır. H.1255 (M.1810) yılında Sait Bey tarafından yaptırılmıştır. Günümüzde işlemeyen çeşme, Çelebi Efendi Çeşmesi’ne benzemektedir.



Bu iki çeşmenin yanısıra Ardanuç ilçesi Aydın Köyü’nde ve Hoşa ilçesi Merkez Kuledibi Mahallesi’nde de birer adet geç Osmanlı dönemine ait çeşmeler bulunmaktadır.



KÖPRÜLER



Çoruh Irmağı’na dökülen dereler başta olmak üzere, yöredeki irili ufaklı dereler üzerinde Ortaçağ’dan başlayarak devam eden taş köprüler yapılmıştır. Günümüze ulaşan önemli köprüler şunlardır:



Berte Köprüsü: Artvin – Şavşat karayolunun 21.kilometresinde, Berta Suyu üzerinde bulunmakta olup 64 m. uzunluğa sahip, üç gözlü ve yolunun düz olduğu taş köprüler grubundadır. XIX. yüzyıl ikinci yarısında yaptırıldığı tahmin edilmektedir. Günümüze sağlam olarak ulaşmıştır.



Ortacalar Kemer Köprüleri: Arhavi ilçesine bağlı, Ortacalar Köyü’ne 2,5 km. kala Arılı ve Küçükköy yol ayırımında birbirine dik gelecek şekilde planlanmış iki köprüden oluşmaktadır. Birbirine benzeyen köprüler tek gözlü ve yolunun eğimli olduğu taş köprüler grubundadır. Muhtemelen XVIII. yüzyılda inşa edilmişlerdir.



Bunların yanısıra aynı plan özellik gösteren diğer köprüler ise; Arhavi ilçesi Orçi Deresi, Derecik ve Aşağı Şahinler Köprüleri; Borçka ilçesi Beğlevan, Demirciler, Aralık, Vaniti, Düzköy, Güreşen ve Efeler Köprüleri; Hopa ilçesi Esenköy, Sugören, Köprüce ve Kemal Paşa Köprüleri; Murgul ilçesi Gevül Köprüsü; Yusufeli ilçesi Yaylalar Köprüsş’dür.



EVLER EV KONAKLAR



Ortaçağ döneminden, sivil mimari örneklerinden olan evler ve konaklardan herhangi bir örnek ulaşmamıştır. Osmanlı dönemine ait yörede 200 – 300 yıllık tarihi evlere rastlamak mümkündür. İlçeler bazında farklı yapı malzemesi ve plan özellikleri gösteren bu tür tarihi evler ne yazık ki günden güne çeşitli sebeplerle yok olup gitmektedir. Konak olarak; aynı zamanda yönetim binası olarak da kullanılan Şavşat ilçesi Söğütlü Mahallesi’nde ki Hemşioğulları Konağı ile Şavşat ilçesi Köprülü Köyü’nde ki Zor Mustafa Bey Konağı gösterilebilir. Ayrıca, Artvin merkeze bağlı Oruçlu Köyü’nde ki Ruslar tarafından XX. yüzyılın başında inşa edilen gümrük binası da dönemin özelliklerini göstermesi açısından önem arz etmektedir.



Folklorik Değerler Yöre Mutfağı



Sebzenin bol yetişmesi nedeniyle yöre mutfağının temel malzemesi sebzedir. Hayvansal besinler genellikle yaylalarda üretilir. Et tüketimi Yusufeli’ne bağlı köylerde daha fazladır. Karadeniz kıyısında yer alan Arhavi ve Hopa’da ise balık tüketimi diğer ilçelere göre yoğundur. Sebze, balık ve et mamullerinin kurutularak kışa saklanması yaygındır. Geçmişte mısır ekmeği (çadi) bolca tüketilmiştir. Ekmek tüketilmektedir. Yörenin mahalli yemekleri arasında süt mamullerinden elde edilen kuymak; günümüzde köylerde bile dışardan gelen hazır unla elde edilen kuymak; hamur işleri olarak bişi, hinkal ve çergebaz; çorbalar olarak helle, tutmaç, lor, pancar, cincar, diğer yemekler arasında " fasulyeden yapılan puçiko; tatlılar arasında hasuta, kaysefe ve papa gelmektedir.

Giyim



Cumhuriyet dönemine kadar yöredeki en dikkat çeken erkek giysisi, yerli yönden köy tezgahlarında dokunan ve şal adı verilen kaba kumaştan dikilmiş şalvar ve çuha idi. Genç kızlar ise fisvan ve üstüne sıkma yelek giyerlerdi. Bellerine kuşak sararlar, başlarına tepesi düz fes, bunun üstüne renkli yazma, en üstüne de beyaz uzun ve bir örtü (leçek) örterlerdi. Fesin altına Mahmudiye olarak adlandırılan para takarlardı. Yazma üzerine alından tüm şerit halinde dolayan poşu takılırdı. Ayaklarına yünden örülmüş çorap giyilirdi. Ayağa çapula ve yemeni adı verilen ayakkabılar giyilirdi.





El Sanatları



Ahşabın bol olması nedeniyle ahşap işçiliği gelişmiştir. Bununla birlikte ev eşyaları ahşaptan yapılırdı. Ayrıca topraktan çeşitli çanak – çömlek yapımı, bakıraılığın yanısıra kuy denilen tezgahlarda dokunan giysi, kumaş ve kilimler yöre özellikleri taşımaktadır. Ne yazık ki günümüzde el sanatları hemen hemen yok olur duruma gelmiştir.



Halk Oyunları



Kafkas halk oyunları başta olmak üzere yörede tarihi geçmişi eskilere dayanan zengin halk oyunları kültürü görülmektedir. Özellikle 2 Eylül 1936 yılında İstanbul’da Beylerbeyi Sarayı’nda yapılan Balkan Oyunları Festivali’nde, Artvin halk oyunlarının kazandığı birincilikle sesini duyuran Artvin ekibinin, ******’ün huzurunda oynadığı Artvin Barı’na, Büyük Önder’in katılması ve bu oyuna takdirleri sonucunda Atabarı ünlenmiş, ona izafeten bu oyuna Atabarı ismi verilmiştir. Çalgı olarak akordion, davul – zurna, tulum, kemençe ve def kullanılmaktadır. Başlıca oyun çeşitleri ise; Sarıçiçek, Deli Horon, Düz Horon, Karabağ, Uzundere, Kobak, Cilveloy, Atom, Mendo, Vazriya, Sasa, Hemşin, Atabarı, Üçayak, Şahlan, Döney, Ahçik, Ağırbar ve Atabarı’dır.



Ata Barı



Bu babamın evidir

Tahtaları kavidir

Çalın vurun oynayın

Burası düğün yeridir

Uzun uzun kamışlar

Ucunu budamışlar

Benim ela gözlümü

Gurbete yollamışlar.



Ben bir uzun kamışım

Yoluna dikilmişim

İster al ister alma

Alnına yazılmışım



Bahçesi var bağı var

Ayvası var narı var

Atamızdan yadigar

Bizde Ata Barı var



Yöresel El Sanatları



Yörenin ormanlarla kaplı olması ağaç işçiliğine dayalı el sanatlarının gelişmesinde etkili olmuştur. Tarımdan dokumaya, kızaktan, masa ve beşiğe kadar her alanda yapılan ağaç işleri yörede kullanıldığı gibi çevre illerde satılmaktadır. Bu arada Sele, Sepet, Çatan, Gidelen, Kalbur, Şedle ve Taçgüzen ağaç işleri yapılır. Filiz ve dalkabuğundan örülen eşyalar bölgede önemli yer tutar. Toprak çanak ve çömlek, bakır kuy, kilimler gibi diğer el sanatları vardır.







Türküler



Kız Belin İncedir İnce, Sini Kalaylı, Ağlama Gelin Ağlama, Karanfilli Gelin, Yamadan Gel Yamadan, Cilveloy, yörenin belli türküleridir.



Mahalli Atasözlerinden Örnekler



Ağanın malı gider, hizmetkarın canı gider.

Ağır otur ii batman gelesin.

Allah verince, kimin oğlusun sormaz,

Davetsiz gelen mindersiz oturur...



Yemekler



Süt ve Süt Mamullerinden Yapılan Yemekler: Süt ve süt mamullerinden yapılan yemekler arasında kaymak, taze peynir ve yağda yapılan peynip kuymağı.



Sebzeler ve Kır Otlarından Yapılan Yemekler



Çevrede yetişen fasulye, lahana, soğan, bakla gibi sebzelerden belli yemekler yapılır. Diğer kır ve bahçelerde kendiliğinden yetişen dağ pancarı, kuş ekmeği, kazayağı, gımı, kavurma, semizotu, ebegümeci gibi bitkilerden yapılan sebze yemekleri olup, taze asma yaprağı kurutularak yapılan nepürşen ve taze fasulyenin kurutulup kabukları ile etli ve ekşili olarak yapılan Puçuko, yemeklerin en ünlüsüdür.



Hamur İşleri



Hamur işlerinden katmer, erişte, hıngal, çergabaz, bişi, lokum ve börekler yer almaktadır.



Etli Yemekler



Köy evlerinde kÿşlık kavurma yapılarak uzun süreli olması için saklarlar ve taze etlerle ağaç şişlerle döner başta olmak üzere çeşitli kızartmalar yapılır.



Tatlılar

Başlıcaları hasuta, kaysefe, zurbiyet, ballı lokumdur.







Artvin
TURİZM

Dorukları karlarla kaplı dağları, ilgi çekici ahşap mimari yapı tarzıyla 5000 yıllık tarihi geçmişinden gelen eserleri, yeşil yaylaları, anıt ağaçları ile bozulmamış doğal ormanları, yüksek dağlarının doruklarında krater gölleri, kara gölleri, jeolojik özellikleri ile Çoruh Vadisi ve kanyonları gibi çok çeşitli doğal değerleri içinde barındıran Artvin, turizm zenginliği bakımından ülkemizin sayılı illeri arasındadır.

Zengin doğa yapısı, tarihi eserleri, alternatif turizm çeşitliliği festival ve şenlikler gibi çeşitli turizm değerlerine sahip olan Artvin, Çoruh Nehri üzerinde yapılmakta olan barajların tamamlanması ve Karadeniz otoyolunun hizmete girmesi ile beraber turizm potansiyeli yönünden ülkemizin önde gelen illeri arasında yerini alacaktır.

Kaçkar ve Karçal dağlarında yapılan dağ tırmanışları, bölgenin değişik yörelerinde doğal güzellikler içinde bulunan trekking parkurlarında yapılan doğa yürüyüşleri, Çoruh Nehri ve Barhal Çayında yapılmakta olan Rafting, Katamara ve Kano gibi akarsu sporları ayrıca 1993 yılında Çoruh Nehrinde yapılan “Dördüncü Dünya Akarsu Sporları Şampiyonası” Artvin’in sportif amaçlı turizm potansiyelini de açığa çıkarmıştır.


Artvin ilinin turizm potansiyelini aşağıdaki başlıklar altında toplayabiliriz:

Kültür Turizmi
İnanç Turizmi
Sportif Amaçlı Turizm
Av Turizmi
Kamp ve Karavan Turizmi
Festivaller
Doğa Turizmi ve Doğal Güzellikler
Turizm Merkezleri
Yusufeli Çevreli Köyü Rafting Kamp Merkezi
Turizm İşletmesi Belgeli Tesisler ve Seyahat Acenteleri
1-KÜLTÜR TURİZMİ

Turizmde ilgi duyulan önemli sebeplerden biri de farklı medeniyetlerin kalıntılarını ve izlerini görme isteğidir. Değişik milletlerin bir çok devlet kurduğu Anadolu’da muhtelif uygarlıklara ait tarihi ve kültürel kalıntıların bir bölümü de Artvin’de bulunmaktadır. Coğrafi konumunun uygunluğu Artvin’in Anadolu’daki en eski yerleşim merkezlerinden biri olmasını sağlamıştır. Artvin’deki tarihi değerleri Bizans, Bagratlı ve Osmanlı dönemi eserleri oluşturmaktadır. Bu eserleri şöyle sıralayabiliriz.

Hopa Ciha Kalesi, Artvin Livâne Kalesi, Şavsat Satlel Kalesi, Ardanuç Ferhatlı ve Gevhernik Kaleleri, Ardanuç İskender Paşa Camii ve Türbeleri, Hopa Su Gören Camii, Merkez Salih Bey Camii, Arhavi Ortacalar Camii, Borçka Muratlı Camii, Berta Köprüsü ve Arhavi Ortacalar Çifte Kemer Köprüleri.

2-İNANÇ TURİZMİ

Bu turizmin çeşidi bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de gün geçtikçe önem kazanmaktadır. Tarihi geçmişi M.Ö. 5000’li yıllara dayanan Artvin’de, geçmişte yaşamış medeniyetlerden günümüze ulaşan, kendi türünde nadir, mimari ve sanat tarihi bakımından değerli Manastır, Kilise, Şapel ve benzeri yapı kalıntıları bulunmaktadır.

Bu tarihi eserlerden; İşhan Köyünde bulunan İşhan Kilisesi, Tekkale Köyünde bulunan Dört Kilise Manastırı ve Altı Parmak Köyünde bulunan Barhal Kilisesi Yusufeli ilçesi; Pırnallı Köyü Bağlık"Mevkiinde bulunan Porta Manastırı ve Hamamlı Köyünde bulunan Dolishane Kilisesi Merkez ilçede; Bulanık Kilisesi Ardanuç ilçesinde; Tibet Kilisesi Şavsat ilçesinde ve İbriga Şapeli Borçka ilçesinde bulunmaktadır.

3-SPORTİF AMAÇLI TURİZM

a)Akarsu Sporları: Büyük bir bölümü ilin sınırları içinde bulunan Çoruh Nehri ve Barhal Çayı’nda Haziran - Ekim ayları arasında rafting, katamara ve kano gibi su sporları yapma olanağı bulunmaktadır.



b)Dağ Tırmanışı ve Doğa Yürüyüşleri: Doğu Karadeniz Bölgesinin en yüksek dağlarından olan Kaçkar Dağlarında yaz aylarında dağcılar tarafından dağ tırmanışları, Artvin’in çeşitli yörelerinde yer alan trekking parkurlarında ise doğa yürüyüşleri yapılmaktadır.

c)Yamaç Paraşütü ve Çim Kayağı: Şavşat ve Ardanuç ilçelerindeki bazı yaylalarda yamaç paraşütü ve çim kayağı yapmak için uygun parkurlar bulunmaktadır.

4-AV TURİZMİ

Topraklarının %50’si ormanlarla kaplı olan, ormanlarda yaşayan yabani hayvanların çeşitliliği Artvin’deki av turizmi potansiyelini oluşturmaktadır.

Bu avlıklar arasında ayı, dağ keçisi, yaban domuzu, kurt, tilki, çakal, bıldırcın ve doğal alabalık gibi av hayvanları önemli bir potansiyel teşkil etmektedir.

5-KAMP VE KARAVAN TURİZMİ

Artvin’in sahil şeridinde bulunan plajlarda, orman içi dinlenme yerlerinde, çeşitli yaylalarda ve milli parklarda kamp ve karavan turizmi için uygun alanlar bulunmaktadır.

6-FESTİVALLER

Yörede yılın değişik aylarında il merkezi ve ilçelerde düzenlenmekte olan festival ve şenlikler Artvin’in bir festivaller şehri konumuna getirmiştir.

7-DOĞA TURİZMİ

Bozulmamış doğal ormanları, yeşil yaylaları, kara gölleri, dereleri, ilgi çekici jeolojik ve iklim özellikleri ile Artvin ili, doğa turizmi potansiyeli yönünden zenginliğini korumakta ve bu doğal zenginliği sayesinde yöreye gelen turist sayısında da her geçen yıl önemli artışlar gözlenmektedir.

DOĞAL GÜZELLİKLER

KEMAL PAŞA PLAJI

Hopa ilçesinde 15 km uzaklıkta olup, Doğu Karadeniz Bölgesinin sayılı plajlarındandır. Kamp ve Karavan Turizmi için uygun bir sahili bulunan plaj, Turizm Bakanlığınca yürütülen “Mavi Bayrak” projesi kapsamındadır.

BORÇKA KARAGÖLLER

Borçka Camili Karayolu üzerinde olup, Borçka ilçesine 27 km. uzaklıktadır. 1800’li yıllarda bugünkü “Klaskur Yaylası”nın yakınında bulunan bulunan bir tepenin heyelan sonucu “Klaskur Deresi”nin önünü kapatmasıyla oluşmuş göllerdir. Zengin orman örtüsüne sahip yöre, orman içi dinlenme yeri olarak kullanılmaktadır.

CAMİLİ (MACAHEL) HAVZASI

Orman ve yaylalarındaki endemik flora zenginliği, anıt ağaçları, derelerindeki kırmızı pullu alabalığı, saf Kafkas arılarıyla üretilen karakovan Macahel `alı gibi çeşitli özellikleri bulunan Camili yöresi doğa ve çevreyi seven turistlerin yoğun ilgisini çekmektedir. Bu özelliklerinden dolayı Camili Havzasının bir bölümü tabiat koruma alanı ilan edilerek yöre koruma altına alınmıştır.

ÇORUH VADİSİ

Zeytin, fıstık çamı ve diğer Akdeniz ikliminde yetişen bitki örtüsünü içinde barındıran Çoruh Vadisi, ilgi çekici doğal yapısı ve iklim özellikleri ile görülmeye değer yerlerdendir.

KAFKASÖR

Artvin il merkezine 8 km uzaklıkta bulunmaktadır. Bu yaylada her yıl Haziran ayının üçüncü haftasında “Kafkasör Kültür ve Sanat Festivali” düzenlenmektedir. Kafkasör yaylasında Artvin Belediyesine ait 80 kişilik bir konaklama tesisi ve özel sektöre ait sosyal tesisler bulunmaktadır.

CEHENNEM DERESİ KANYONU

Artvin-Ardanuç karayolunun 25’nci km.sinde yer almaktadır. Kanyon ilginç jeolojik yapısı ile Türkiye’nin sayılı kanyonları arasında bulunmaktadır.

ŞAVŞAT KARAGÖL

Şavşat ilçesine 25 km. uzaklıkta olup, Saharakaragöl Milli Parkı içindedir. Kamp ve Karavan Turizmi için ilimizdeki en uygun yerlerdendir. Göl kenarında özel sektörce işletilen 20 kişilik bir konaklama tesisi bulunmaktadır.

SAHARA YAYLASI VE KOCABEY KIŞLASI

Yöre Şavşat ilçesine 15 km. uzaklıkta olup, Sahara Karagöl Milli Parkı sınırları içersindedir. Kocabey kışla evleri kendine özgü ahşap mimari tarzıyla ilgi çekmektedir. Sahara yaylasında her yıl Temmuz ayının 4. haftasında “Sahara Pancarcı Şenlikleri” düzenlenmekte olup, yöre Kamp ve Karavan Turizmi için ildeki sayılı yerlerdendir.

KAÇKAR DAĞLARI

Doğu Karadeniz bölgesinin en yüksek dağlarından birisi olan “Kaçkar Dağları” Haziran – Ekim ayları arasında dağa tırmanmak için yöreye birçok turistin gelmesi bakımından bulunmaz bir fırsat oluşturmaktadır. Kaçkar dağlarının eteklerinde yer alan Yaylalar Köyü ve Olgunlar Mahallesinde köylüler tarafından işletilen pansiyonlar bulunmaktadır.

8-TURİZM MERKEZLERİ

Yöreye özgü turizm çeşidi olan yayla turizmi geliştirme çalışmaları sonucunda Artvin, Kafkasör yaylası ile Yusufeli Kaçkar Yaylası Bakanlar Kurulu kararı ile turizm merkezi ilan edilmiştir.

Bu yaylalarda yapılan çalışmalar, imar planı ve altyapı çalışmaları olarak devam etmektedir.

9-YUSUFELİ – ÇEVRELİ KÖYÜ RAFTİNG KAMP MERKEZİ

Rafting kamp alanı Yusufeli Çevreli Köyünde 71.880 m2 arazi üzerinde kurulmuş olup, 1994 yılında hizmete girmiştir. Çevreli Köyü rafting kamp merkezinde Çoruh Nehri’nde Akarsu Sporları yapmak için gelen turistlere kamp hizmeti verilmektedir.

10-TURİZM İŞLETMESİ BELGELİ TESİSLER VE SEYAHAT ACENTELERİ KONAKLAMA TESİSLERİ